Waarom wordt straffen afgeraden in de dierenwereld?
Vroeger
Vroeger werd er in de trainingswereld straf juist aangeraden. Er werd gewerkt met slipkoord, elektrische schockbanden, gebruik van een waterspuit, iets naar gooien dat veel lawaai maakt, een tik op het dier of zelf erger. Dit werd gedaan omdat het dier (hond of kat) dat bepaalde gedrag (blaffen, trekken aan de leiband, krabben aan de zetel, …) niet meer zou vertonen. Dit was het ideaalbeeld. Uiteraard bleef een hond blaffen, trekken aan de leiband of de kat krabben aan de zetel.
Waarom werkt dit niet?
Het gebruik van straf wordt vaak gedaan omdat men niet weet hoe het anders kan. Eerst en vooral is het belangrijk om te weten waarom een dier een bepaald gedrag uitvoert (blaffen, graven, krabben aan de zetel, trekken aan de leiband, …). Elk gedrag heeft een onderliggende motivatie. Een hond kan blaffen omdat hij iets gehoord heeft en waakt, omdat hij bang is, of omdat hij hiervoor gekweekt is (herders en waakhonden gaan vocaler zijn dan andere honden). Wanneer een hond trekt aan de leiband is het ook hier belangrijk om te weten wat de onderliggende oorzaak is. Wilt jouw hond zo rap mogelijk iets gaan besnuffelen? Is het te druk voor hem of is hij bang waardoor hij zo rap mogelijk weg wilt? …
Ook bij katten is het belangrijk dat je kijkt naar de onderliggende motivatie van het gedrag. Katten die krabben aan de zetel is geen gedragsprobleem. Want katten hebben nu eenmaal nood aan krabben. Het is een vorm van communicatie maar ook een manier om stress te ontladen. Met andere woorden, krabben bij katten is een natuurlijk gedrag en een natuurlijk gedrag mag je niet afleren of je creëert meer stress (wil je meer leren over de lichaamstaal van de kat, bekijk dan zeker de online cursus ‘Hoe communiceert mijn kat’ ).
Wanneer je gaat straffen en je weet de onderliggende oorzaak niet van het gedrag, ga jij jouw hond of kat gefrustreerd, bang maken met alle gevolgen van dien. Nog angstiger om te gaan wandelen, nog meer blaffen om angst te uiten, zichzelf beginnen verdedigen door gebruik van agressie, maar ook de band tussen eigenaar en dier zal hieronder lijden.
Daarnaast kan straf ook lichamelijk een grote inpak hebben op het dier. Shockbanden en slipkoorden kunnen heel veel schade aanrichten aan de hals en alle belangrijke weefsels die zich daar localiseren (slagader, stemband, lymfeklieren, aders, slokdarm, luchtpijp, …).
Maar straf kan ook een grote invloed hebben op de relatie tussen mens en dier. Het vertrouwen zal weg zakken omdat de hond/kat niet weet wat er verwacht wordt van hem. Als een dier regelmatig gestraft wordt, kan het dier minder geneigd zijn om contact te zoeken met de eigenaar en kan het de neiging hebben om zich van de eigenaar te distantiëren.
Het kan anders!
Trainen van dieren is niet altijd even simpel.
Het is belangrijk om kennis te hebben over hoe dieren leren.
Om te beginnen is er een schema die uitlegt hoe dieren kunnen leren. Dit kan je op de foto terug vinden.
Ik probeer dit zo duidelijk mogelijk uit te leggen:
Je hebt bekrachtiging (beloning) dat bovenaan staat en onder de lijn staat er correctie (straf).
bekrachtiging zorgt ervoor dat het gedrag zal toenemen. Correctie zorgt ervoor dat het gedrag zal afnemen.
links heb je positieve (+). Hierbij wordt iets toegevoegd en rechts heb je negatieve (-), hier wordt iets weggenomen.
Dus als we kijken naar li boven, dan zien we positieve bekrachtiging. Er wordt iets toegevoegd om het gedrag te doen laten toenemen (vaak is dit een snoep). Voorbeeld hiervan is: de hond gaat gaan zitten en krijgt hier direct een snoep voor. De hond staat met zijn 4 poten op de grond en krijgt hiervoor aandacht.
Rechts boven heb je de negatieve bekrachtiging. Dit wil zeggen dat er iets weggenomen wordt waardoor het gedrag zal toenemen. Een heel typisch voorbeeld hiervan is de postbode die weg rijdt wanneer de hond nog aan het blaffen is.
Links onder heb je positieve correctie. Er wordt iets toegevoegd om het gedrag te doen afnemen. Bijvoorbeeld een shock wanneer de hond aan het blaffen is of water op de kat wanneer ze aan het krabben is.
En als laatst hebben we rechts onder negatieve correctie, er wordt iets weggenomen om het gedrag te doen afnemen. Een voorbeeld hiervan is een hond die opeisend gedrag vertoont en het baasje gaat weg.
Uiteraard is het allemaal niet zo zwart wit.
Zoals eerder vermeld moet er gekeken worden naar de onderliggende emotie van het dier en waarom hij op dat moment dat bepaald gedrag uitvoert.
Wanneer je een dier gaat belonen voor gewenst gedrag zorg je ervoor dat de emotie positief blijft en dat het dier leert om een bepaald gedrag uit te voeren waarvoor hij beloond wordt. Dit zorgt ervoor dat hij met plezier meer dat bepaald gedrag zal gaan uitvoeren en andere (ongewenste) gedragingen niet meer zal gebruiken. Maar ook de relatie tussen baas en hond/kat zal veel sterker worden!
